Bilindiği üzere,kürk süet deri ve napa deri işlenmesi sırasında kimyasal maddelerden 34.03 ve 27.10 grubuna dahil deri yağlama müstahzarları kullanılmaktadır. Deri yağlama müstahzarları deri üreticileri tarafından genellikle yurt içi firmalardan satın alınmaktadır. Deri üreticilerinin bir kısmı da bu kimyasalları ithal etmek suretiyle üretimde kullanmaktadır.

08.10.2012 tarih ve 2012/3792 sayılı BKK yürürlüğe girmeden önce bu kimyasal maddeler ithal edildiğinde ÖTV tutarı karşılığında teminat veriliyordu. Bu kimyasal maddeler yurt içindeki firmalardan satın alındığında da ÖTV tutarının belli bir kısmı tecil ediliyordu. Her iki satın alma şeklinde de deri yağlama müstahzarları 12 ay içinde üretimde kullanıldığı YMM raporuyla tespit edildikten sonra tecil edilen ÖTV, ya da gümrüğe verilen teminat çözülüyordu. 

Ancak, 08.10.2012 tarih ve 2012/3792 sayılı BKK ile tecil-terkin sistemine son verilmiş olup,deri yağlama yağlarının imalatta kullanılması halinde indirimli ÖTV uygulaması başlatılmıştır. İndirilen ÖTV tutarının da büyük bir kısmının iadesi uygulaması (mahsup yoluyla veya nakden iade)  getirilmiştir. 

Ayrıca, bu uygulama ile beraber YMM raporu ile işlem yapılmasına son verilmiştir.   

Söz konusu B.K.K.' na göre, 34.03 gurubuna dahil yağlama müstahzarlarının ÖTV'si 1,3007 TL/Kg indirim oranı ise %1,43' olup, iadesi talep edilecek ÖTV tutarının hesaplanması şöyledir.

             1 Kg yağlama müstahzarı için ÖTV tutarı                    1,3007 TL

             1 Kg yağlama müstahzarı için indirim tutarı (-)           0,0186 TL

             İade edilmesi gereken ÖTV tutarı        (=)          1,2821 TL / Kg dır..

A-) ÖTV' nin İadesi Uygulaması :

İndirilen ÖTV tutarının iadesi uygulaması, 11.10.2012 tarihinde R.G.' de yayınlanan 25 seri numaralı ÖTV genel tebliği ile açıklanmıştır.

B.K.K.'nın 1. maddesine atıfta bulunmak suretiyle, 25 seri numaralı ÖTV tebliğinin 1. maddesinde yapılan açıklama aynen aşağıya alınmıştır.

 " 8/10/2012 tarihli ve 2012/3792 sayılı Bakanlar Kurulu Kararının eki Kararın 1 inci maddesinde, Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki vergi tutarları uygulanarak teslim edilen malların, (I) sayılı listeye dahil olmayan malların imalinde imalatçılar tarafından kullanılması halinde, imalatta kullanılan mallar için bahse konu maddede G.T.İ.P. numaraları itibariyle karşılarında gösterilen oran ile daha önce uygulanan vergi tutarının çarpılması suretiyle hesaplanan vergi tutarlarının uygulanacağı öngörülmüştür. Buna göre söz konusu mallara daha önce uygulanan vergi tutarları ile bu mallar için yukarıda belirtilen oranlara göre hesaplanan vergi tutarları arasındaki fark iade edilebilecektir." 

Bu uygulama kapsamında kullanılmak üzere ÖTV mükelleflerinden satın alınan malların satın alma tarihini, ithal edilen malların ise ithal tarihini takip eden aybaşından itibaren 12 ay içinde imalatta kullanılacak, yine aynı süre içerisinde KDV yönünden bağlı bulunulan vergi dairesinden iade talebinde bulunulabilecektir. Ancak 12 nci ay içerisindeki kullanımlara ilişkin iade talepleri, bu ayı takip eden ay sonuna kadar yapılabilecektir. Bu süreler geçtikten sonra iade talep edilmesi mümkün bulunmamaktadır. 

İade uygulamasından sadece sanayi sicil belgesi sahibi deri imalatçıları faydalanabilirler.

Deri üreticilerinin yurt içinden ÖTV ödemek suretiyle satın aldıkları yağlama yağlarında iade uygulaması, ödenen ÖTV' nin indirimden sonra kalan kısmının iade edilmesi şeklinde olduğu anlaşılmaktadır.

Ancak, deri imalatçısının imalatta kullanılmak üzere ithal ettiği yağlama müstahzarlarında, gümrükleme sırasında hesaplanan ÖTV teminat verilmek suretiyle ödenmektedir.(Veya banka teminat mektubu) Bu durumda, İthalat sırasında verilen teminatın çözülmesi ve iade sistemi nasıl çalışacak?

B-) İmalatçı İthalatçıların Gümrüğe Verdikleri Teminatın Çözümü :

Bu uygulamaların nasıl olacağı, 25 sıra numaralı ÖTV genel tebliğinin "1.1. ÖTV mükelleflerinin tesliminde verginin beyanı" başlıklı kısmında yapılan açıklamalardan anlaşılmaktadır. Tebliğin bu kısmı aşağıya aynen alınmıştır. 

"(I) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan malların; bu listeye dâhil olmayan malların imalinde kullanılmak üzere imalatçılara ÖTV mükellefleri tarafından tesliminde, diğer alıcılara teslimlerde olduğu gibi, bu malların birimi itibariyle (B) cetvelinde yer alan yürürlükteki vergi tutarları üzerinden vergi beyan edilerek ödenecektir.

İthalatçı imalatçılar tarafından doğrudan ithal edilen (B) cetvelinde yer alan malların; (I) sayılı listeye dâhil olmayan malların imalinde kullanılması, Özel Tüketim Vergisi Kanununun 2/3-a maddesi uyarınca teslim sayılacaktır. Buna göre ithalatçı imalatçılar, bu mallar için yurt içindeki ÖTV mükelleflerinin teslimlerinde olduğu gibi birimi itibariyle (B) cetvelinde yer alan yürürlükteki vergi tutarları üzerinden vergi beyan ederek ödeyeceklerdir."

Diğer yandan bahse konu uygulama kapsamında, (I) sayılı listedeki malların ithalatı sırasında Gümrük İdaresince alınan teminatın çözümü işlemleri, 05.03.2015 tarihli 29286 sayılı resmi gazetede yayınlanan ÖTV (I) sayılı liste Uygulama Genel Tebliği'nin V/A-3.2 (B) kısmında açıklanmış olup, tebliğin bu kısmı aşağıya aynen alınmıştır.  

"3.2. (B) Cetvelindeki Mallar İçin Alınan Teminatın Çözümü İşlemleri

(I) sayılı listenin (B) cetvelindeki mallar için alınan teminatın çözümü işlemleri, bir örneğine “www.gib.gov.tr” internet adresinden ulaşılması mümkün olan ve elektronik ortamda doldurulmak suretiyle internet vergi dairesi üzerinden gönderilmesi gereken standart dilekçe ile teminatın çözümü talebinde bulunan mükelleflerin talebi üzerine ilgili vergi dairelerince aşağıda yer alan açıklamalar çerçevesinde yerine getirilir. Bu dilekçenin içeriğinde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından gerekli görülmesi halinde değişiklik yapılabilir.

Teminatın çözümü işlemlerinde uygulanacak yöntemler aşağıdadır:

a) İthal edilen malların Özel Tüketim Vergisi Kanunundaki istisna hükümleri kapsamında teslim edilmesi ve söz konusu teslimlerin bu Tebliğin ilgili bölümlerinde belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde beyan edilmesi üzerine, vergi dairesince GİB sistemi kullanılmak suretiyle beyana konu teslim miktarına isabet eden ÖTV tutarı kadar teminatın çözümü işlemi gerçekleştirilir.

b) İthal edilen malların Özel Tüketim Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin (2) numaralı fıkrası uyarınca ihraç kaydıyla tecil terkin uygulaması kapsamındaki teslimlerinde, tecil edilen verginin terkin edilmesi üzerine, vergi dairesince GİB sistemi kullanılmak suretiyle teminatın çözümü işlemi gerçekleştirilir.

c) İthal edilen malların, vergiye tabi başka bir malın imalinde kullanılması halinde, bu işlemde Özel Tüketim Vergisi Kanununun 2 nci maddesinin (3) numaralı fıkrasının (a) bendi uyarınca ÖTV uygulanmaz. Mükellefin bu şekilde imal ettiği malı tesliminde ÖTV beyan ederek ödemesi halinde, vergi dairesince bu mallar için alınan teminatın çözümünün gerçekleştirilebilmesi için ithal edilen malların vergiye tabi başka bir malın imalinde kullanıldığının vergi inceleme raporuyla tespit edilmesi gerekir. Ancak imal edilen malın birim başına uygulanan maktu vergi tutarının imalatta kullanılan malın birim başına uygulanan maktu vergi tutarına eşit veya daha yüksek olması halinde bu tespit YMM raporuyla mükellef tarafından yaptırılabilir. Vergi inceleme raporu veya YMM raporuyla yapılan tespit üzerine, vergi dairesince GİB sistemi kullanılmak suretiyle ithal edilen maldan vergiye tabi malın imalinde kullanılan miktara isabet eden ÖTV tutarı kadar teminatın çözümü işlemi gerçekleştirilir.

ç) İthal edilen malların yukarıda bentler halinde sayılan teslimlerin dışında yapılacak yurtiçi teslimlerinde; bu teslimlerle ilgili hesaplanan ÖTV’nin beyanı ve ödenmesi üzerine vergi dairesince GİB sistemi kullanılmak suretiyle beyana konu teslim miktarına isabet eden ÖTV tutarı kadar teminatın çözümü işlemi gerçekleştirilir.

Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (I) sayılı listenin (B) cetvelindeki mallara ilişkin olarak gümrük idaresi tarafından düzenlenen (EK:11) bilgi formunun ve söz konusu malların ithali için verilen teminatların vergi dairelerine tam ve eksiksiz olarak ulaştığı ve kayda alındığı tarihi takip eden 15 gün içinde, teminatın hesaba alınma tarihi ile yevmiye numarası vergi dairesince yazılı olarak ilgili gümrük muhasebe birimine iletilir."

Söz konusu tebliğ hükümlerine göre, teminatın çözümü kısmında;

"İthal edilen söz konusu malların ÖTV’ye tabi olmayan malların imalinde kullanılması halinde tahakkuk eden ÖTV’lerin, ÖTV iade alacaklarından mahsup edilerek ödenmesinin talep edilmesi de mümkündür.

Ancak bu taleplere konu olan mallar için gümrük idaresince alınan teminatların çözümü işlemleri, ÖTV iade alacaklarının vergi incelemesi sonucuna göre kesinleşeceği hallerde, mahsuben ödeme üzerine değil vergi incelemesi sonucuna göre gerçekleştirilir. " şeklinde ifade edilmiştir.

C-) Mükellefiyetin Doğuşu ve ÖTV Beyannamesi ;

Deri yağlama müstahzarlarında ÖTV mükellefiyeti, imalatçı ithalatçılar için söz konusudur.

Deri imalatçılarının yurt içinden ÖTV ödemek suretiyle satın aldıkları deri yağlama müstahzarlarının satın alınması ve üretimde kullanılması safhalarında ÖTV mükellefiyeti söz konusu olmadığından ÖTV beyannamesi verilmesi gerekmiyor.

Ancak, imalatçı ithalatçılar için durum farklılık arz etmekte olup, iki farklı durum söz konusudur. 05.03.2015 tarihli, 29286 sayılı R.G. ile yayınlanan ÖTV (I) sayılı liste uygulama genel tebliği (yürürlük: 01.04.2015) yürürlüğe girmeden önce uygulama şöyle oluyordu.

Bilindiği üzere, 4760 sayılı ÖTV Kanunu' nun 1. maddesinde (I) sayılı listedeki malların ithalatçıları tarafından tesliminde mükellefiyetin doğacağı belirtilmiştir.

Bunun yanında, ithalatçı imalatçılar tarafından ithal edilen (I) sayılı listenin (B) cetvelinde yer alan malların; (I) sayılı listeye dâhil olmayan malların imalinde kullanılması, ÖTV Kanununun 2/3-a maddesi uyarınca teslim sayılmaktadır. Buna göre ithalatçı imalatçılar, deri yağlama müstahzarlarını yurt içindeki ÖTV mükelleflerinin teslimlerinde olduğu gibi birimi itibariyle (B) cetvelinde yer alan yürürlükteki vergi tutarları üzerinden vergi beyan ederek ödemeleri gerekiyor.

Başka bir ifade ile, ithalatçı imalatçılar tarafından ithal edilen (B) cetvelinde yer alan ( deri yağlama müstahzarlarının) malların; (I) sayılı listeye dâhil olmayan (İşlenmiş deriler) malların imalinde kullanılması halinde, kullanma tarihi dikkate alınmak suretiyle ÖTV beyannamesi verilmesi gerekmektedir.

ÖTV (I) sayılı liste uygulama genel tebliği mükellefiyet ithalat sırasında doğmuş oluyor. Bu durum, tebliğin mükellefiyet kısmında şöyle ifade ediliyor.

 "(I) sayılı listedeki mallarda verginin mükellefi; bu malları imal veya ithal edenler ya da ÖTV uygulanmadan önce bu malların müzayede suretiyle satışını gerçekleştirenlerdir."

ÖTV Kanununa ekli (I) sayılı listedeki mallar için ÖTV mükellefiyeti, bu mallara ilişkin üretim faaliyetlerine başlanmasından önce ÖTV yönünden bağlı olunacak vergi dairesine tesis ettirilir.

Ancak ÖTV mükellefiyeti bulunmayanların söz konusu malları ithal etmeleri halinde, bu Kanuna ekli (I) sayılı listedeki malların ithalinde mükellef tarafından ÖTV Kanununun 16 ncı maddesinin (4) numaralı fıkrasına göre gümrük idaresine teminat verilmesi gerektiğinden, bu mallara ilişkin ÖTV mükellefiyeti en geç ithal tarihinde ÖTV yönünden bağlı olunacak vergi dairesine tesis ettirilmesi gerekiyor..

VUK' nun 153 üncü maddesi uyarınca ÖTV mükellefiyeti tesis ettiren mükellefler, ÖTV’ye tabi işlemleri bulunmaması nedeniyle ÖTV mükellefiyetlerinin sona erdirilmesini, bir dilekçe ile bağlı bulundukları vergi dairesine başvurmak suretiyle isteyebilir. Bu dilekçe üzerine mükellefiyet kaydı ilgili vergi dairesince terkin edilecektir.

Yağlama müstahzarları İthalat söz konusu olduğunda ihtimalleri tablo halinde sıralayalım. 

D-) Sonuç :

Sonuç olarak, sanayi sicil belgesi sahibi deri imalatçıları yurt içinden ÖTV ödemek suretiyle satın aldıkları deri yağlama müstahzarlarını 12 ay içinde üretimde kullanmaları halinde,indirimli ÖTV uygulamasından yararlanacak ve 1 Kg deri yağlama müstahzarı için 1,2821 TL/Kg iade alacaklardır.

Sanayi sicil belgesi sahibi deri imalatçıları gümrükte teminat vermek suretiyle ithal ettikleri deri yağlama müstahzarlarını 12 ay içinde üretimde kullanmaları halinde,ÖTV beyannamesinde beyan etmek suretiyle ÖTV ödeyecekler ve teminatlarını geri alacaklardır. ÖTV beyannamesi ile ödedikleri ÖTV tutarını da indirimli ÖTV uygulamasından yararlanmak suretiyle 1,2821 TL/Kg iade alacaklardır.

Ancak,üretimde kullanılan deri yağlama müstahzarlarının ÖTV beyannamesiyle beyan edilmesi sırasında hesaplanan ve ödenmesi gereken ÖTV tutarının ÖTV alacaklarından mahsup edilmesi mümkün olup, ÖTV tutarının mahsupla ödenmesi tercih edilmesi halinde gümrükte bekleyen teminat, iade alınması gereken ÖTV' nin incelemesinin olumlu sonuçlanması ve iade talep edilen tutarın alınması tarihine kadar çözülemeyecektir. 

MEHMET GÜRKAN TANRIKULU
YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİR